lتاریخ پارچه و نساجی در ایران
تاریخ آغاز صنعت در ایران را نمی توان به طور قطعی و با دقت تعیین کرد هنر ریسندگی بافتن پارچه و فرش از هنرهای معروف ایرانیان است کمک و خدمت صنعت کار ایرانی به پیشرفت هنر و صنعت در هیچ جا مانند تو سعه ی صنعت نساجی آشکار نیست بافتن انواع قالی و مفروش نمودن کاخ ها و تالارها از زمان های گذشته از هنرهای ویژه های ایرانیان بوده است ایران در طول چند هزار سال تاریخ هنر خود بر سیر تحول هنر در سراسر جهان تاثیر گذاشته است و هنرمندان از نظر مهارت در شیوه های بافند گی استفاده از جنس و تناسب مقیاس نقش ها با نوع مصرف پارچه همواره دقت کرده اند هم چنین در زیبایی طرح ها و حتی الهام آثار جدید تر در نقش پردازی از افسانه ها یا سنت های کهن کار هنر مندان ایرانی مشهور است زمانی که فنون بافندگی پیچیده و مهارت ایرانیان مورد بررسی قرار می گیرد می توان استنباط کرد که این جامعه سخت پر مشغله و سطح زندگی در آن بسیار پیشرفته بوده است و هنگامی که روش های فنی این صنعت از یک منطقه به منطقه ی دیگر منتقل می شود می توان نتیجه گرفت که سایر کارهای فنی هنری و احتمالا عقاید سیاسی اقتصادی و مذهبی نیز در همان جهت سیر کرده است
بشر از ابتدای زندگی بر روی کره ی زمین بعد از هوا آب و غذا نیاز به پوششی مناسب را برای مقابله با تغییرات آب و هواییدر خود احساس کرده و قبل از هر پیز به فکر تهیه ی لباس افتاده است او با استفاده از حداقل از امکانات موجود و با استفاده از پوست حیواناتی که شکار می کرد برای خود تن پوشی تهیه می نمود ودر طی زمان با تحولات زندگی شیوه های پارچه دبافی را ابداع کرده و با تابیدن الیاف گیاهی و حیوانی نخ و سپس پارچه تهیه نموده است اگرچه پوششدر ابتدا به عنوان محافظت از بدن به کار می رفت اما با شروع زندگی اجتماعی انسان و رشد و ترقی فرهنگ و تمدن در جوامع بشری از این محدوده فراتر رفته است
ویل دورانت معتقد است که از آن زمانی که انسان توانست سوزن و سنجاق بسازد به کار رفتن پارچه پرداخت یا به عبارتی دیگر از زمانی که انسان به کار بافندگی پرداخت بر حسب ضرورت و اقتضا سوزن و سنجاق را ساخت بشر در ابتدا با پشم گوسفند و الیاف گیاهی برای خود تن پوش تهیه کرد پس از تولید پارچه به فکر زیبایی و رنگ آن افتاد و از عصاره ی گیاهان و خاک های ملون موجود در محیط زندگی خود استفاده نمود و پارچه ها را با آن ها رنگ کرد به این ترتیب لباس های رنگا رنگ برای فرمانروایان و پادشاهان تهیه شدند اقوام مختلف در سراسر جهان بنابر مقتضیات و سنن خود به ایجاد لباس های گونا گون پرداختند ودر طراحی پارچه و لباس دوخت و تزیین لباس ابتکارات زیادی را به کار بردند تا جایی که لباس همچون سایر وسایل وابزار زندگی رجلوه گاه ذوق بشری شد
به گفته سرجان مارشال ایران در طول هفت هزار سال تاریخ هنر خود بر سیر تحول هنر در سراسر جهان تاثیر زیادی گذاشته است در بررسی تحول صنعت نساجی در ایران می توان به نوشته های تاریخی مراجعه نمود ایران در زمینه ی گسترش نساجی از موقعیت جغرافیایی خود سود برده است برای مثال کشور چین در خاور دور در بافندگی ابریشم های لطیف تجربه یی زیادی داشت در آسیای مرکزی پشم الیاف حیوانی تولید می شد که در بافتن گلیم و قالی مورد استفاده می گرفت و مردم آشضور در بافتن کتان و پشم معروف بودند ودر کشورهای هند نیز در سمت جنوب کشت پنبه توسعه یافته بود و کشور ایران توانست از تمام این منابع بهره گیرد واز آن ها برای توسعه ی صنعت نساجی استفاده کند
مداراک باستان شناسی نشان می دهند که قدمت تولید و استفاده از منسوجات به چند هزار سال پیش از میلاد می رسد ابزار مکشوفه از مراکز اولیه ی زندگی بشر حکایت از آن دارد که انسان عصر حجر به کمک دوک ریسندگی ساده نخ تولید کرده و سپس یک دستگاه ساده ی بافندگی اختراع نموده و پارچه بافته است یافتن تعدادی دوک در مکان های باستانی که از گل رس پخته یا از سنگ ساخته شده اند نشان دهنده ی آن است که انسان قدیم اصول اولیه ی صنعت نساجی را می شناخته و همراه با رشد اجتماعی و اقتصادی جوامع بشری پارچه بافی نیز پیشرفت نموده است
براساس اسناد و مداراک معتبری که در نتیجه ی کاوش ها و تحقیقات دانشمندان در قرن اخیر به دست آمده است ایرانیان یکی از نخستین مللی بودند که کار بافندگی پارچه را شروع کردند و تاریخ آغاز پارچه بافی در ایران به زمان های خیلی دور می رسد نخ ریسی و پارچه بافی از کهن ترین پیشه هایی جهان هستند پارچه هایی که یافت شده اند که قدمتشان به دوره یی نو سنگی می رسد به این ترتیب ساکنین باستانی ایران حتی در دوره ی دوم سنگی یا دوره یی مشهور به عصر حجر میانی با فن پارچه بافی آشنا بودند
برگرفته از کتاب تاریخ پارچه و نساجی فریده طالب پور